Tokat’ta, Çelebi Mehmet ve oğlu 2’nci Murat döneminde inşa edilen Deveciler Hanı, tarihte önemli bir yer tutuyor. Hanın girişindeki sadaka nişlerinden doğan “köşeyi dönmek” deyimi, Orta Asya’dan gelen tüccarların bıraktığı sadakalarla ihtiyaç sahiplerine yardım etme geleneğine dayanıyor.

Tokat’ta bulunan Deveciler Hanı, Çelebi Mehmet ve oğlu 2’nci Murat döneminde yapıldığı düşünülen önemli bir tarihi yapıdır. 16. yüzyılda inşa edilen han, günümüzde ilginç bir hikâyenin kaynağı olarak dikkat çekiyor. Hanın girişindeki iki köşede yer alan sadaka nişleri, zamanla ünlü bir deyimin doğuşuna ev sahipliği yaptı. Orta Asya’dan develeriyle gelen tüccarlar, Deveciler Hanı’na geldiklerinde bu sadaka nişlerine sadakalarını bırakırlardı. İhtiyaç sahipleri ise, bu nişlerden sadece ihtiyaçları kadar parayı alarak köşeden dönüp giderlerdi. Bu durum, zamanla “Köşeyi dönmek” deyiminin ortaya çıkmasına neden oldu. Günümüzde, bu deyim çok fazla para kazanan, ani bir zenginleşme yaşayan kişiler için kullanılsa da asıl anlamı ve kökeni Tokat Deveciler Hanı’ndaki bu sadaka nişine dayanıyor.

Tarih araştırmacısı Aybike Gazme Gazioğlu, konuyla ilgili şu açıklamayı yapıyor: “Köşeyi dönmek deyiminin ilk çıktığı noktadayız. Fatih Mehmet Paşa Hanı’ndayız. Bir diğer adıyla Deveciler Hanı’ndayız. Eskiden Orta Asya’dan gelen tüccarlar develeriyle birlikte bu hana gelirlerdi ve bu hanın tam köşesinde sadaka nişi bulunmaktaydı. Hali vakti yerinde olan tüccarlar, bu sadaka nişine sadaka bırakırlardı. Ardından ihtiyaç sahipleri gelip bu sadaka nişinden ihtiyaçları kadar para temin ederlerdi ve oradan köşeden dönüp giderlerdi. Bu zamanla günümüze farklı bir şekilde evrildi. Fakat o dönemde kullanılan manası budur. Günümüzde ise çok fazla para kazanan, bir anda zenginleşen insanlar için kullanılıyor. Lakin bu deyimin asıl manası budur. Hikayesi de Tokat Deveciler Hanı’ndan çıkmadır. Biraz o dönemleri yad edelim diyorum ve bu sadaka nişine, Orta Asya’dan gelen tüccarlar gibi sadaka bırakmak istiyorum.”

Deveciler Hanı ve bu özel sadaka nişi, sadece bir tarihi yapı değil, aynı zamanda kültürel mirasımızın önemli bir parçası olarak günümüzde de anılmaktadır.